علائم و تابلوهای ایمنی شب نما

Reading Time: 10 minutes

در حفاظت از جان و محصول , همواره 2 انگیزه با اهمیت دانش مهندسی حفاظت از آتش میباشد که جهت تامین هرکدام گونه های حفاظت غیر ادله و ادله اجرا می شود . یکی‌از موردها دفاع غیر ادله علامت ها و تابلوهای خروج لازم است که در سالیان اخیر پژوهش ها متعددی راجع به آن‌ها انجام یافته و محصول ها جدیدی با تلاش نورتابی در ظلمت , وارد صنعت تابلو ایمنی شده‌است . در مبحث بیستم قانون ها ملی ساختمان کشور ایران مواقعی به طور متفرق آورده شده‌است . البته تا کنون به طریق تماما تخصصی و با ارائه جزئیات , کمتر در مقاله ها و کتاب های منتشره در کشور ایران آورده شده‌است . با دقت به این‌که تابلوهای نورتاب , تکنولوژی سالهای اخیر دنیاست و تلاش مناسب آن در جمهوری اسلامی ایران هم در حال پیش رفت می‌باشد , مطلب حاضر تلاشی است در سمت و سوی معرفی مطلوب خیس این تکنولوژی به کارشناسان ایمنی سرزمین .

تمایلی که در 30 سال اخیر برای احداث ساختمان های بلند و وسیع به وجود آمده , مهندسین ایمنی را با بحران های فراوانی مواجه کرده است . ساختمان سازی برای سرمایه گذاران و پیمانکاران جذابیت های متعددی داراست , چون رجوع و برگشت سرمایه به ویژه در مرکز ها شهرها که حداکثر به کارگیری از زمین به کار می‌آید , با نتیجه همدم است .

با این حال طریق های امروزی تولید و ساز , طول بلند , مصالح سختمانی قابل اشتعال , پباده سازی های داخلی و محدودیت های جانور به ملازم ارتقا تراکم جمعیت و اسباب قابل اشتعال , مشکل ها فراوانی را برای متخصصین و طراحان ایمنی ساخت نموده است . یکی‌از این اشتباهات , تکثیر دود و حرارت ناشی از حریق سوزی در ساختمان و کاهش بضاعت و توان گریزو فرار متصرفان ساختمان های وسیع میباشد که هر ساله جان صدها نفر از دست می‌رود . علامتها و تابلوهای نورتاب خروج حتمی , نسل جدیدی از نشانه ها خروج است که جهت کاهش صدمات جانی مسئله استعمال قرار میگیرد .

نیاز و لزوم علامتها خروج ضروری

حریق سوزی بعد از وقوع , بر حسب حالت متفاوت مثل : اندازه کالاهای قابل اشتعال حریم کانون حریق سوزی , سرعت افزوزش , گرمای احتراق , وضعیت داکت های عمودی و افقی ساختمان و دیگر موردها , تخت گاز پرورش کرده و دود و حرارت پیشرفته به اتاق های همسایه و طبقات فراتر منتقل می شود .

در‌این حالت باید حریق سوزی بوسیله سیستم های اتومات , سریعا تشخیص داده شده و همه اشخاص ساختمان در دست‌کم دوره ممکن ساختمان را کنار گذاشتن و به محوطه پناه می‌برند . با دقت به عدم دقت کافی به رعایت معماری و تمهیدات ایمنی در جمهوری اسلامی ایران , احتمال گسترش دود و حرارت به مسیرهای خروجی حتمی دوچندان مضاعف بوده و در حالتی‌که که تاخیر در خروج اشخاص وجود داشته باشد , با دشواری دوچندان خویش را نجات می‌دهند و یا این که جان خویش را از دست ارائه می کنند . خروج آخری همواره مرحله خیابان محسوب شده و می شود .

در ساختمان های وسیع و بلند , با اعتنا به این‌که مسافت دسترسی به طبقه همکف , تنها از روش راهروها و راه و روش پلکان ها اکثر می شود , اهمیت شناسایی مسیرهای خروج واجب پایین تاثیر عامل ها حجم ساختمان , طول ساختمان , میزان مصالح ساختمانی قابل اشتعال بکار رفته , میزان اثاثیه و کالاهای قابل اشتعال جان دار , مسافت دسترسی به شیوه پلکان , اشکال تصرفات از حیث تعداد اشخاص ( پاساژ , سینما ) , اشکال متصرفات از لحاظ بضاعت و توان ( خردسالان , اشخاص مریض , کهنسال , علیل و غیره ) و دیگر موردها عمده می شود .

در‌این‌حالت‌ علاوه بر معماری ایمنی بایستی از تمهیدات گوناگون ایمنی اعم از تابلوهای نشانگر امکانات حریق آدرس نورتاب بهره مند شد تا شخصی که مبتلا وحشت و اضطراب حریق سوزی و احتمال دارد پاره ای دود زدگی و ناتوانی جسمی است , بتواند در موقعیت گیج , به یاری این علامتها , با‌گاز مسیرهای خروج لازم را شناسایی و از ساختمان بیرون شود . از سایر کاربرد های این فناوری می شود به موردها ذیل اشاره نمود :

این تابلوها در حین قطعی برق سوق‌دهی اشخاص را به عهده داشته و وظیفه خویش را تحت عنوان امکانات پدافند غیر برهان ساختمان , به خیر و خوبی انجام میدهد .

در تولید ارتقاء مقدار امنیت اشخاص موءثر است .

به ارتقاء زیبایی در چینش داخلی ساختمان امداد می نماید .

حریق نشانان را در شناسایی مسیر های خروج امداد می‌دهد .

صورت های ذیل مثال ای از کاربرد مواد نورتاب را نشان می‌دهد .

کاربرد مواد نورتابکاربرد مواد نورتاب در اعلام آتش

مواد نورتاب ( photo luminescent )

این مواد برای نخستین بار در سال 1936 با به کار گیری از رادیوم که یک عنصر رادیواکتیو است , ساخته شد . بعداز آن در سال 1946 از ترتیوم به کار گیری شد که آن نیز بخشی از مواد رادیو اکتیو است . با اعتنا به سرطان زا بودن مواد رادیو اکتیو , محققان سعی بر تهیه و تنظیم مواد نورتاب از مواد غیر رادیو اکتیو نمودند . مواد تازه با به کار گیری از ترکیبات سولفید روی ساخته شد که اما بازه دوره نورتابی و شدت فروغ و روشنایی ساطع شده از آن ها زیاد کوتاه بود . بالاخره در سال 1996 برای نخستین دفعه ترکیبات نورتاب نو با به کارگیری از اکسید آلوینیوم ساخته شد که‌این مواد بازه فرصت بیشتری نوروروشنایی ارائه می کنند , غیر سمی بوده و فاقد هر جور تشعشع زیان آور هست . با نوآوری مواد نورتاب نسل تازه این علامتها ساخت شدند که با اعتنا به همت و کاربرد فوق العاده آن‌ها , از سوی کارشناسان ایمنی با استقبال فزاینده ای روبه رو شد . چندین سال هم زمان بر شد تا این ابداع تبدیل به کالا تجاری و صنعتی شود .

طریق کارایی :

وقتی که فروغ به جسمی بازخورد می نماید , بخشی از آن رفلکس می شود که باعث رویت جسم می‌شود و نصیب دیگر جذب جسم می شود . فروغ و روشنایی جذب شده باعث تحریک شدن الکترون های لایه ی فرنگی ملکول ها می شود که اندازه این برانگیختگی به انرژی فروغ جذب شده مربوط است . با اعتنا به این‌که وضعیت برانگیخته برای ملکول مناسب وجود ندارد , الکترونهای برانگیخته طی پروسه آسایش به طریق نخستین برمی گردند .

فرآیند آسایش قادر است به شیوه های متفاوت صورت بپذیرد . در رنگ های فلوئورسانس , پروسه آسایش با تابیدن فروغ ملازم است . یعنی الکترون ها چهت نیل به طریق شالوده از مسیری عبور می نمایند که توام با تابیدن فروغ و روشنایی است . بطور نمونه لامپ های مهتابی جدار شیشه از کالا موادی است که نوروروشنایی ماورا بنفش را جذب کرده و نوروفروغ سپید تابیدن می نماید . از‌آنجا‌که فروغ تابیدن شده به وسیله رنگ های فلوئورسانس عموما در محدوده خاصی از طیف نوری جای دارد , درخشان یا این که همان فسفری به لحاظ می‌رسد . در مواد نورتاب هم فرایند مشابهی فیس میدهد . با این تفاوت که طی کردن این مسیر , هزاران توشه کندتر است . به همین بهانه پس از جدا شدن منشاء تابیدن روشنایی فرنگی , پروسه آسایش ساعتها ادامه مییابد . لذل جسم عملا نورتابی می نماید . هر قدر روند آسایش کندتر باشد , جسم برای مقطع بیشتری فروغ ساطع می نماید .

سعی مواد نورتاب

مواد نورتاب , از کریستال های ریزی با ساختار معدنی تشکیل شدند . این کریستال ها دارنده الکترون های زیادی در لایه والانس خویش می‌باشند که با جذب نوروروشنایی محفظه , برانگیخته شده و به سطح های فراتر میروند آن گاه به مرور زمان با حیف کردن انرژی به طور فوتون یا این که به عبارتی نوروفروغ به شکل اساس خویش بر میگردند . در بالا شدت فروغ نشر داده شده از این مواد زیاد فراوان است . ولی به مرور , از شدت نوروروشنایی ساطع شده کاسته می شود تا نهایتا تمام کریستال های برانگیخته شده , انرژی خویش را از دست بدهند . این پروسه سوای محدودیت قابل تکرار است و می بضاعت بارها کریستال ها را شارژ کرد , فارغ از این که خواص این مواد از دست برود .

نمودار 1 شدت تابیدن نوروفروغ بر حسب واحد عصر را نشان می‌دهد :

نمودارشدت تابیدن نوروفروغ بر حسب واحد دوره

همانگونه که نشان داده شده‌است , به مرور زمان شدت تابیدن ناچیز می شود تا پس از 12 ساعت به نادر ترین میزان خویش می‌رسد .

– مزایای تابلوها و نشانه ها تشکیل شده توسط مواد نورتاب

از سایر مزایای این جور تابلوها می شود به آسانی و ارزانی اجرای آنان , قابلیت و امکان نصب روی کف , دیوار و سقف , ارتفاع قدمت نامتناهی , ضخامت ناچیز , فارغ از نیاز به هزینه نگه داری , صرفه جویی در مصرف انرژی , طولانی بودن دوره تابیدن نور و روشنایی و ظواهر قشنگ اشاره نمود .

در جدول پایین تابلوهای واجب دیرباز با علامتها نورتاب تازه مقایسه شده‌است .

تابلوهای واجب دیرباز با علامتها نورتاب نو

امروزه در بخش اعظمی از کشورهای صنعتی و در حال پیش رفت , استعمال از این نشانه ها تحمیلی است . برای مثال در نیویورک , مبنی بر استاندارد 7 – 383b همه ساختمان ها ملزم به استعمال از این علامت ها می‌باشند . همینطور همه کشتی ها و بنا های دریایی , بر پایه ی استاندارد های SOLAS و IMO بایستی از این گونه نشانه ها جهت آگهی به مسافرین و خدمه خویش به کار گیری نمایند

در واقعه 11 سپتامبر به دلیل به کارگیری از این دسته نشانه ها در ساختمان های تجارت جهانی , هزاران نفر مسیرهای خروج را میان ظلمت و دود پیدا کردند و توانستند قبلی از فروریزی ساختمان , آن را سوراخ نمایند . آن‌ها جان خویش را وام دار این علامت ها می‌باشند .

– نگاهی به قوانین ملی ساختمان کشور‌ایران , مبحث سوم و بیستم

9 – 1 – 3 نشانه گذاری خط مش های خروجی

1 – 9 – 1 – 3 تمام دسترس های خروج می بایست با آرم های تایید شده که سمت و جهت دستیابی به خروج را با فلش نشان میدهد , مشخص و معلوم شوند . مگر آنکه خروج و مسیر دسترسی به آن , به سادگی و فوریت , قابل روءیت باشد . تعداد و حالت این علامت ها می بایست به طوری گزینش شود که مسافت هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیک ترین نماد قابل تماشا , از 30 متر بخش اعظم نشود .

2 – 9 – 1 – 3 تمام خروج های هر سازه , به استثنای درهای حیاتی بنا شده در جداره های بیرونی , بایستی با نماد های تایید شده , معین شوند . آرم هر خروج می بایست در موقعیتی نصب شود که از تمام جهات دسترسی به آن خروج , به سادگی چشم شود .

3 – 9 – 1 – 3 تمام درهای آتش خویش بسته شو می بایست از هز دو طرف با آرم تایید شده ای که عبارت ( در آتش _ بسته نگه دارید ( بر روی آن درج شده , معین شوند .

5 – 9 – 1 – 3 نشانه ها خروج بایستی بی آلایش و قابل فهم و شعور برای همگان بوده و واژه ( خروج ( را بطور معمولی , خوانا و واضح نشان دهند .

6 – 9 – 1 – 3 هر رویکرد عبور یا این که خط مش پلکان ای که خروچ نبوده و به دسترس خروج هم باعث نمی‌شود , البته به جهت شرایط خویش احتمال دارد با یک خروج یا این که دسترس خروج غلط گرفته شود , بایستی با نشانه ای تایید شده که عبارت ( خروج وجود ندارد ( بر آن درج شده , مشخص و معلوم گردد .

بعضی قانون ها الزامی مبحث بیستم عبارتند از :

1 – 20 مسئولین شرکتهای مدنی و همگانی و بخش محرمانه , کارفرمایان و مدیران کارخانه ها و ساختمان ها , به مراد محافظت تن درستی , ایمنی و آسایش و صرفه جویی در منابع , ملزم به پیام رسانی در محفظه کار و معاش مردمان به نحو موءثر و مناسب , به وسیله تابلوها و نشانه ها می‌باشند .

معنا رنگ ها در علامتها :

قرمز رنگ : علامتها مانع , علامتها خطر , وسایل اطفای آتش

زردرنگ : علامت ها هشداردهنده , مثل احتیاط

آبی رنگ : علامتها الزام کننده , نظیر به کار گیری از وسایل ایمنی

سبز : علامت ها خروج حتمی , یاری های اول , موقعیت ایمن

3 – 8 – 3 – 20 در مکان هایی که فروغ ارگانیک ضعیف است . می بایست از تابلوهای رفلکس نوروفروغ , خودنور و مواد شب رنگ استفاده نمود .

5 – 9 – 3 – 20 در‌صورتی‌که به هر علتی امکانات تابلو ایمنی و حریق آدرس در بناء در مکانی بدور از نظر بدون واسطه قرار داشته باشد , بایستی مکان آن ها با نشانه ها و جهت نماهای مطلوب امکانات حریق آدرس , طبق خصوصیات نشانه ها چهره ای ایمنی , مشخص و معلوم شود .

3 – 1 – 4 – 20 در صورتی‌که خروجی در معرض روئت کرد نباشد و یا این که کسی را که در اکنون گریز است , مبتلا شک و تردید کند , نصب علامت ها خروج لازم به یاور جهت نماها به تعداد واجب در مکان های مطلوب در حین مسیر خروج الزامی است .

2 – 2 – 11 – 20 به کار گیری از خط و گویش پارسی در مطالب تابلوها الزامی است .

– اشکال تقلبی و نا مناسب جانور در بازار جمهوری اسلامی ایران

با اعتنا به رویش آهسته اعتنا مردمان سازندگان ساختمان ها به ایمنی , عشق مندی به صلاح اکثر و هزینه کمتر در صنعت ساختمان سازی , عدم نو کردن علم کارشناسان و مهندسان ایمنی , عدم حمایت ارگانهای مدنی از تکنولوژی های تازه و فقدان قانون ها مطلوب برای تولیدها نو صنعتی , اشکال متعدد علامتها , برچسب ها و تابلوهای ایمنی نامطلوب در تراز مرزوبوم ایجاد و قضیه مصرف قرار می‌گیرد که متاسفانه با دقت به مسئوایت مالکان جهت تامین ایمنی ساختمان خویش , از سوی اداره ها و ارگانهای مدنی و مسئول , مقدار همت گونه های محصول ها ارائه و مستعمل در بازار زمینه پژوهش قرار نمی گیرد .

در تصویر ذیل این برگه بعضا از این علامت ها آورده شده‌است .

نتیجه گیری :

رویش استوار مستلزم ایمنی و امنیت است . با اعتنا به رویش پرسرعت تکنولوژی در جهان واجب است برای نگهداری رده ناحیه ای و دربین المللی خویش و تضمین معاش در محفظه ایمن , همان گونه که امکانات و ساختمان های پهناور تازه مسئله به کار گیری قرار میگیرد , علم ها و تکنولوژی ایمنی دارای ربط هم مسئله اعتنا قرار گیرد . تولید ها نورتاب یکی تکنولوژی های تازه است که برای مراقبت جان بشر ها ساخت و به بازار عرضه شده‌است و بایستی با گسترش ضوابط و قوانین ملی و علم فنی کارشناسان , حالت کاربرد آن مهیا شود